Καρκίνος του πνεύμονα

Πότε σταδιοποιείται ο καρκίνος του πνεύμονα;

Μπορεί μία ή και περισσότερες φορές. Η αρχική σταδιοποίηση γίνεται υποχρεωτικά σε όλους τους ασθενείς στην αρχική διάγνωση και μάλιστα θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε θεραπευτική παρέμβαση. Η αρχική σταδιοποίηση αυτή ονομάζεται συχνά και κλινική σταδιοποίηση. Η κλινική σταδιοποίηση βασίζεται σε σειρά αποτελεσμάτων από διάφορες εξετάσεις και περιλαμβάνει τόσο απεικονιστικές εξετάσεις όσο και βιοψίες και ειδικές αναλύσεις. Το κλινικό στάδιο δεν αποτελεί μόνο τη βάση για την απόφαση της θεραπευτικής παρέμβασης, αλλά είναι βασικό και για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας μιας εφαρμοζόμενης θεραπείας.

Ο δεύτερος τύπος σταδιοποίησης είναι η παθολογοανατομική ή χειρουργική σταδιοποίηση, η οποία προσθέτει περαιτέρω πληροφορίες που συλλέγονται από την οποιαδήποτε χειρουργική παρέμβαση. Εάν το παθολογοανατομικό στάδιο διαφέρει από το κλινικό (κάτι που τις περισσότερες φορές σημαίνει πως η νόσος είναι πιο εκτεταμένη σε σχέση με την αρχική εκτίμηση) τότε οι θεράποντες γιατροί μπορούν να προσαρμόσουν την θεραπεία με περισσότερη ακρίβεια.

Το σύστημα σταδιοποίησης ΤΝΜ χρησιμοποιείται πρακτικά για το μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, δηλαδή το αδενοκαρκίνωμα, τον πλακώδη τύπο και το μεγαλοκυτταρικό τύπο που αναφέρθηκαν και παραπάνω. Το ίδιο αυτό σύστημα θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στο μικροκυτταρικό καρκίνο, αν και συνήθως οι ασθενείς ταξινομούνται σε δύο μόνο στάδια, το περιορισμένο στάδιο και το εκτεταμένο. Τα στάδια στο σύστημα ΤΝΜ ταξινομούνται από τον αριθμό μηδέν μέχρι τον αριθμό τέσσερα. Για την ακρίβεια, χρησιμοποιούνταιοι Ρωμαϊκοί αριθμοί, Ι,II, ΙII και ΙV. Όσο πιο μικρός ο αριθμός τόσο λιγότερο προχωρημένο το στάδιο και τόσο καλύτερη η πρόγνωση. Όσο πιο μεγάλος ο αριθμός, τόσο πιο προχωρημένο το στάδιο. Τα στάδια I-IV σταδιοποιούνται επιμέρους και σε άλλα στάδια (π.χ. ΙΙIΑ ή ΙΙΙΒ).

Στάδιο 0 καρκίνου πνεύμονα

• Λέγεται νόσος “in situ”, που σημαίνει πως ο καρκίνος είναι στη θέση του, δηλαδή δεν έχει διηθήσει ή επεκταθεί πέρα από το σημείο στο οποίο αναπτύχθηκε.

Στάδιο Ι καρκίνου πνεύμονα

• Οι όγκοι σε αυτό το στάδιο είναι μικροί σε μέγεθος και μόνο στον ένα πνεύμονα. Δεν υπάρχει επέκταση σε λεμφαδένες ούτε σε άλλα όργανα. Το Στάδιο Ι υποδιαιρείται στα στάδια IA και IΒ με βάση το μέγεθος του όγκου. Οι μικροί όγκοι, δηλαδή όσοι είναι μέχρι τρία εκατοστά (3cm) στη μεγαλύτερη διάμετρο, είναι Στάδιο IA, ενώ οι λίγο μεγαλύτεροι – δηλαδή από 3cm μέχρι 4cm στη μεγαλύτερη διάμετρο, είναι στάδιο IB. Οι όγκοι σ’ αυτό το στάδιο περιβάλλονται από πνευμονικό παρέγχυμα ή σπλαγχνικό υπεζωκότα (το εσωτερικό περίβλημα του πνεύμονα), μπορεί να υπάρχει διήθηση κύριου βρόγχου ή να έχουν προκαλέσει ατελεκτασία (κατάσταση κατά την οποία κάποιο τμήμα του πνεύμονα ή και ολόκληρος ο πνεύμονας συμπίπτει με αποτέλεσμα να μειώνεται ο όγκος του) ή αποφρακτική πνευμονίτιδα.

Στάδιο ΙΙ καρκίνου πνεύμονα

• Όπως και στο στάδιο Ι έτσι και στο στάδιο ΙΙ, ο καρκίνος είναι περιορισμένος στον πνεύμονα, εκεί δηλαδή από όπου ξεκίνησε. Δεν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις. Διαιρείται σε δύο περαιτέρω στάδια: το στάδιο IIA και το IIB. Στο στάδιο IIA οι όγκοι είναι μεγαλύτεροι από 4cm αλλά όχι πάνω από 5cm στη μεγαλύτερη διάσταση και δεν έχουν εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες. Οι όγκοι και σ’ αυτό το στάδιο περιβάλλονται από πνευμονικό παρέγχυμα ή σπλαγχνικό υπεζωκότα (το εσωτερικό περίβλημα του πνεύμονα), μπορεί να υπάρχει διήθηση κύριου βρόγχου ή να έχουν προκαλέσει ατελεκτασία ή αποφρακτική πνευμονίτιδα.

Στάδιο ΙΙΙ καρκίνου πνεύμονα

• Σ’ αυτό το στάδιο ο καρκίνος έχει επεκταθεί μέσα στο θώρακα αλλά όχι σε απομακρυσμένες περιοχές του σώματος. Πολλές φορές περιγράφεται και ως τοπικά προχωρημένος καρκίνος πνεύμονα. Διαιρείται σε τρία στάδια: το στάδιο IIIA, το IIIB, και το IIIC.

Οι όγκοι σταδίου IIIA είναι:

• Mεγαλύτεροι από 7cm στη μεγαλύτερη διάσταση και δεν έχουν εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες. Μπορεί να διηθείται το διάφραγμα, ο μεσοθωρακικός υπεζωκότας, το τοιχωματικό περικάρδιο, τα μεγάλα αγγεία, ή να υπάρχουν κι άλλοι όγκοι στον ίδιο πνεύμονα αλλά σε διαφορετικό λοβό.
• Mπορεί να είναι μεγαλύτεροι από 5 cm στη μεγαλύτερη διάσταση και να έχουν εξαπλωθεί σε περιβρογχικούς λεμφαδένες και/ή σε λεμφαδένες στην πύλη του πνεύμονα ή/και ενδοπνευμονικούς λεμφαδένες του πνεύμονα που έχει τον όγκο. Οι όγκοι μπορεί να διηθούν τον τοιχωματικό υπεζωκότα (εξωτερικό περίβλημα του πνεύμονα) ή γειτονικές δομές του θωρακικού τοιχώματος ή μπορεί να υπάρχουν κι άλλοι όγκοι στον ίδιο λοβό. Μπορεί επίσης να διηθείται το διάφραγμα, ο μεσοθωρακικός υπεζωκότας, το τοιχωματικό περικάρδιο, τα μεγάλα αγγεία ή να υπάρχουν κι άλλοι όγκοι στον ίδιο πνεύμονα αλλά σε διαφορετικό λοβό.
• Μπορεί να μην είναι μεγαλύτεροι από 5 cm στη μεγαλύτερη διάσταση και να έχουν επεκταθεί σε λεμφαδένες του μεσοθωρακίου, που περιλαμβάνουν υποτροπιδικούς λεμφαδένες, κοντά στον πνεύμονα με τον πρωτοπαθή όγκο. Μπορεί ο καρκίνος να βρίσκεται και μόνο στον πνεύμονα ή να έχει επεκταθεί σε κύριο βρόγχο ή στον τοιχωματικό υπεζωκότα ή να έχει προκαλέσει ατελεκτασία ή και πνευμονίτιδα.

Στάδιο ΙΙ καρκίνου πνεύμονα

Όπως και στο στάδιο Ι έτσι και στο στάδιο ΙΙ, ο καρκίνος είναι περιορισμένος στον πνεύμονα, εκεί δηλαδή από όπου ξεκίνησε. Δεν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις. Διαιρείται σε δύο περαιτέρω στάδια: το στάδιο IIA και το IIB. Στο στάδιο IIA οι όγκοι είναι μεγαλύτεροι από 4cm αλλά όχι πάνω από 5cm στη μεγαλύτερη διάσταση και δεν έχουν εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες. Οι όγκοι και σ’ αυτό το στάδιο περιβάλλονται από πνευμονικό παρέγχυμα ή σπλαγχνικό υπεζωκότα (το εσωτερικό περίβλημα του πνεύμονα), μπορεί να υπάρχει διήθηση κύριου βρόγχου ή να έχουν προκαλέσει ατελεκτασία ή αποφρακτική πνευμονίτιδα.

Οι όγκοι σταδίου IIIΒ είναι:

• Mεγαλύτεροι από 5 cm στη μεγαλύτερη διάσταση και έχουν επεκταθεί σε λεμφαδένες του μεσοθωρακίου, που περιλαμβάνουν υποτροπιδικούς λεμφαδένες, κοντά στον πνεύμονα με τον πρωτοπαθή όγκο. Οι όγκοι μπορεί να διηθούν τον τοιχωματικό υπεζωκότα (εξωτερικό περίβλημα του πνεύμονα) ή γειτονικές δομές του θωρακικού τοιχώματος ή μπορεί να υπάρχουν κι άλλοι όγκοι στον ίδιο λοβό. Μπορεί επίσης να διηθείται το διάφραγμα, ο μεσοθωρακικός υπεζωκότας, το τοιχωματικό περικάρδιο, τα μεγάλα αγγεία ή να υπάρχουν κι άλλοι όγκοι στον ίδιο πνεύμονα αλλά σε διαφορετικό λοβό.
• Mπορεί να μην είναι μεγαλύτεροι από 5 cm στη μεγαλύτερη διάσταση και να έχουν επεκταθεί σε λεμφαδένες στο μεσοθωράκιο ή την πύλη των πνευμόνων, κοντά στον πνεύμονα με τον πρωτοπαθή όγκο. Μπορεί επίσης να είναι διηθημένοι υπερκλείδιοι ή σκαληνοί λεμφαδένες. Μπορεί ο καρκίνος να βρίσκεται και μόνο στον πνεύμονα ή να έχει επεκταθεί σε κύριο βρόγχο ή στον τοιχωματικό υπεζωκότα ή να έχει προκαλέσει ατελεκτασία ή και πνευμονίτιδα.

Οι όγκοι σταδίου IIIC είναι:

• Mεγαλύτεροι από 5 cm στη μεγαλύτερη διάσταση και έχουν επεκταθεί σε λεμφαδένες στο μεσοθωράκιο ή την πύλη των πνευμόνων, κοντά στον πνεύμονα με τον πρωτοπαθή όγκο. Μπορεί επίσης να είναι διηθημένοι υπερκλείδιοι ή σκαληνοί λεμφαδένες. Οι όγκοι μπορεί να διηθούν τον τοιχωματικό υπεζωκότα (εξωτερικό περίβλημα του πνεύμονα) ή γειτονικές δομές του θωρακικού τοιχώματος ή μπορεί να υπάρχουν κι άλλοι όγκοι στον ίδιο λοβό. Μπορεί επίσης να διηθείται το διάφραγμα, ο μεσοθωρακικός υπεζωκότας, το τοιχωματικό περικάρδιο, τα μεγάλα αγγεία ή να υπάρχουν κι άλλοι όγκοι στον ίδιο πνεύμονα αλλά σε διαφορετικό λοβό.

Στάδιο ΙV καρκίνου πνεύμονα

Σε αντίθεση με τα πρώιμα στάδια του καρκίνου του πνεύμονα, η νόσος σ’ αυτό το στάδιο έχει επεκταθεί και σε άλλα σημεία του σώματος. Οι όγκοι στον πνεύμονα μπορεί να είναι οποιουδήποτε μεγέθους και μπορεί (αλλά όχι απαραίτητα) να έχουν διηθήσει και λεμφαδένες. Το στάδιο IV υποδιαιρείται σε στάδιο IVA και στάδιο IVB.

• Οι όγκοι σταδίου IVA έχουν επεκταθεί είτε από τον ένα στον άλλο πνεύμονα ή στον υπεζωκότα σχηματίζοντας δευτεροπαθείς όγκους τοπικά, είτε στο περικάρδιο (σχηματίζοντας και εκεί δευτεροπαθείς όγκους) ή στο υγρό που βρίσκεται γύρω από τους πνεύμονες πλευριτικό υγρό) ή γύρω από την καρδιά (περικαρδιακό υγρό). Επίσης οι όγκοι στο στάδιο αυτό μπορεί να έχουν επεκταθεί σε μια περιοχή έξω από το θώρακα, όπως σε ένα επινεφρίδιο ή οστό.
• Οι όγκοι σταδίου IVB έχουν επεκταθεί σε πολλαπλά όργανα εκτός της θωρακικής κοιλότητας.

Υποτροπή

Ως υποτροπή στον καρκίνο (και στον καρκίνο πνεύμονα), ορίζεται η περίπτωση που ο καρκίνος έχει επανεμφανιστεί μετά από μια θεραπευτική παρέμβαση. Στην περίπτωση που συμβεί αυτό, ο καρκίνος μπορεί να χρειαστεί να σταδιοποιηθεί ξανά (επανασταδιοποίηση) χρησιμοποιώντας το παραπάνω σύστημα σταδιοποίησης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΕΝΤΥΠΑ

Θεματικά Ενημερωτικά έντυπα της ενότητας Μαθαίνω, Ενεργώ, Ελπίζω της Fair Life LCC που μπορείτε να κατεβάσετε σε μορφή PDF. Πλήρης ενημέρωση για τον Καρκίνο του Πνεύμονα.