Τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα και η διαρκής πρόοδος που γίνεται στην έρευνα για τον Καρκίνο του Πνεύμονα, δίνουν ενθαρρυντικά μηνύματα αισιοδοξίας για την αντιμετώπιση της νόσου αυτής.

Με αφορμή την πρόσφατη έγκριση απο τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), μια νέας στοχευμένης θεραπείας διαθέσιμη και στους Έλληνες ασθενείς, που αφορά μια ομάδα ασθενών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του όγκου τους όπως η μετάλλαξη kras G12C, ρωτήσαμε τον ογκολόγο κ. Μούντζιο να μας δώσει λίγες περισσότερες πληροφορίες για αυτή τη νέα επιστημονική εξέλιξη.

Ποιος είναι ο ρόλος των μεταλλάξεων στον καρκίνο και γιατί είναι σημαντικές για τη θεραπεία του;

Την τελευταία δεκαετία η ογκολογία έχει γίνει το επίκεντρο μιας “επανάστασης” στην μοριακή βιολογία: Συγκεκριμένα, έχουν πραγματοποιηθεί μια σειρά από επιστημονικές ανακαλύψεις  στα μοριακά μονοπάτια και ειδικότερα στις γενετικές μεταλλάξεις οι οποίες οδηγούν στην εμφάνιση και εξέλιξη του καρκίνου, καθώς επίσης και στη δημιουργία μεταστάσεων. Αυτή η πολύ σημαντική πρόοδος, αποτέλεσμα άοκνης προσπάθειας μοριακών βιολόγων και επιστημόνων του εργαστηρίου, είχε σαν αποτέλεσμα να ανακαλυφθούν νέοι μοριακοί “στόχοι” και αντίστοιχα, νέα ειδικά μοριακά φάρμακα, που ονομάζουμε ¨στοχεύουσες θεραπείες”  (“targeted therapies”) τα οποία μπλοκάρουν την συγκεκριμένη μετάλλαξη με έναν πολύ ειδικό τρόπο, που θυμίζει τον μοναδικό τρόπο με τον οποίο ταιριάζει ένα κλειδί στην κλειδαριά  του, με αποτέλεσμα την διακοπή του πολλαπλασιασμού των καρκινινών κυττάρων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και η μετάλλαξη G12C, που έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με την καρκινογένεση σε μια σειρά από συμπαγείς όγκους (Καρκίνος πνεύμονα, παχέος εντέρου, παγκρέατος κλπ) και η οποία αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια έναν διαρκή στόχο της επιστημονικής κοινότητας παγκοσμίως.

Μιλήστε μας για την μετάλλαξη KRAS  G12C και τη σημασία της στον καρκίνο του πνεύμονα

Το πρώτο μεγάλο βήμα έγινε  το 2012, όταν παρουσιάστηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Science ο μοριακός μηχανισμός των KRAS μεταλλάξεων και ο τρόπος με τον οποίο κάποιοι ειδικοί μικρομοριακοί αναστολείς μπορούσαν να “μπλοκάρουν” μόνο τη μεταλλαγμένη μορφή του γονιδίου και παράλληλα να μην επηρεάσουν καθόλου την φυσιολογική μορφή του, που είναι απαραίτητη για την επιτέλεση μιας σειράς από λειτουργίες του οργανισμού. Το sotorasib αποτέλεσε τον πρώτο ιστορικά μικρομοριακό αναστολέα της μετάλλαξης G12C του ογκογονιδίου KRAS που απαντάται πιο συχνά στον καρκίνο του  πνεύμονα και ιδιαίτερα σε καπνιστές, που έχουν έναν συγκεκριμένο ιστολογικό τύπο που ονομάζεται αδενοκαρκίνωμα.

Πώς μπορεί ένας ασθενής  να δει αν φέρει τη συγκεκριμένη μετάλλαξη;

Στους ασθενείς με  τα παραπάνω χαρακτηριστικά η μετάλλαξη βρίσκεται με τον μοριακό έλεγχο  σε ένα ποσοστό που φτάνει το 15-20 % και η ανάλυση πραγματοποποείται είτε στοχευμένα, με τον μοριακό έλεγχο για την παρουσία της συγκεκριμένης μετάλλαξης (μέθοδος PCR) ή στα πλαίσια ενός γενικότερου ελέγχου για παρουσία πολλαπλών γονιδίων, που σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα (μέθοδος NGS)  και γίνεται  στο υλικό από την αρχική βιοψία του όγκου.

Τι αποτελέσματα έχει δείξει η χορήγηση του sotorasib  σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα που φέρουν τη συγκεκριμένη μετάλλαξη;

Στους ασθενείς που φέρουν τη μετάλλαξη KRAS G12C  και έχουν υποτροπιάσει μετά από χημειοθεραπεία και ανοσοθεραπεία, χορηγούμενες ταυτόχρονα ή διαδοχικά, το Sotorasib έχει δείξει ότι οδηγεί σε αντικειμενικές ανταποκρίσεις, δηλαδή κλινικά σημαντική συρρίκνωση του όγκου, σε ποσοστό 37% των περιπτώσεων και παρατείνει το διάστημα μέχρι την επιδείνωση κατά τουλάχιστον έξι μήνες, έχοντας παράλληλα ένα πολύ καλό προφίλ ασφαλείας , με ελάχιστες παρενέργειες (συνήθως ήπια αδυναμία,  μικρού βαθμού διάρροια και πιο σπάνια αύξηση των ηπατικών ενζύμων). Το φάρμακο ήδη δοκιμάζεται σε διάφορους συνδυασμούς είτε με χημειοθεραπεία είτε με ανοσοθεραπεία και αναμένεται σύντομα να μετακινηθεί στην πρώτη γραμμή  θεραπείας, με βάση  τα πολύ θετικά πρώτα αποτελέσματα. Επισημαίνεται ότι το Sotorasib είναι πλέον εγκεκριμένο από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), γεγονός που σημαίνει οτι είναι ήδη διαθέσιμο και για τους Έλληνες ασθενείς.

Ιωάννης Μούντζιος MD, MSc, PhD
Παθολόγος Ογκολόγος
Διευθυντής Δ’ Ογκολογικής Κλινικής και Μονάδας Κλινικών Μελετών
Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν

Eυχαριστούμε τον Dr. Ιωάννη Μούντζιο για την παραχώρηση της παρούσας συνέντευξης στην FairLife LCC.